Çorak Yerlerde 5 bin fosil

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Co?rafya Fakültesi Antropoloji Bölümü Ba?kan? Prof. Dr. Ayla Sevim Erol ba?kanl???nda, Fatih Mahallesi'ndeki bölgede omurgal? hayvanlara ait fosillerin ortaya ç?kar?lmas? için kaz? çal??malar? 24 y?ld?r titizlikle sürdürülüyor.

Prof. Dr. Ayla Sevim Erol, AA muhabirine, kaz? çal??malar?na ba?lad?klar? ilk y?llarda çok karma??k ve yo?un bir fosil potansiyeliyle kar??la?t?klar?n? sonraki y?llarda daha homojen ve eklemli fosiller ç?kmaya ba?lad???n? söyledi.

"??NEYLE KUYU KAZAR G?B?"

?lk y?llarda çok say?da gergedan kafatas? bulduklar?n?, bunlar?n da Çank?r? Müzesi'nde sergilendi?ini belirten Erol, ?unlar? kaydetti:

"1997 y?l?nda bu alana girdi?imiz zaman ilk yakla??k 100 metre uzunlu?undaki bir alanda kaz? çal??mas? yapt?k. Kaz?lar her y?l i?neyle kuyu kazar gibi di?çi aletleriyle yapt???m?z kaz?lard? çünkü fosillerin bulundu?u ortamlar ne yaz?k ki çok sertle?mi? kil tabakalar?, çok ta?la?m?? hatta kayaç haline gelmi? kil tabakalar? halindeydi. Kaz?larda kulland???m?z di?çi aletleri bile zaman zaman dayanam?yor. Biz di? hekimlerini b?kt?rd?k, di?çi aletleri alaca??z diye ne kadar di? hekimi tan?d???m?z varsa kullanmad?klar? bütün di?çi aletlerini ellerinden alarak kaz? yapmaya geliyoruz çünkü alana gerçekten kaz? aletleri dayanm?yor. Çekiçler, kürekler çok çabuk k?r?l?yor."

Fosilli alanlar?n genellikle ula??m? oldukça zor ve s?k?nt?l? yüksek da?l?k ve tepelik alanlarda bulundu?unu belirten Erol, "Oysa bizim çal??t???m?z alan ?ehrin göbe?inde yer alan bir alan. Tabii bu iyi mi kötü mü? Bir taraftan art?lar? var, kolay çal???labilecek bir alan, bir taraftan eksileri var çok kolay tahrip edilebilen bir alan çünkü yol üzerinde bulundu?u için korunmas? oldukça s?k?nt?l?." diye konu?tu.

Bugüne kadar yakla??k 5 bin metrekare alanda kaz? çal??mas? yapt?klar?n?, alandaki kaz? çal??malar?na ilk ba?lad?klar?nda fosilleri 7,5-8 milyon y?la kadar tarihlendirdiklerini anlatan Erol, son zamanlarda yap?lan kaz? çal??malar?nda ç?kan hayvanlara ait fosillerin ise 9 milyon y?l öncesine kadar gitti?ine vurgu yapt?.

HER AN YEN? B?R TÜRLE KAR?ILA?AB?L?R?Z

Ortaya ç?kan fosillerle, Çank?r?'n?n milyonlarca y?l önce ormanlarla kapl?, sulak alanlar? olan fillerin, gergedanlar?n, atlar?n, y?rt?c?lar?n oldu?u zengin bir do?aya sahip oldu?unu söyleyebileceklerini anlatan Prof. Dr. Erol, ?u bilgileri verdi:

"Dolay?s?yla 9 milyon ile 8 milyon y?l aras?nda tarihlendirilen bir grup hayvan faunas?n?n ya?ad??? bir lokalite ki burada ormanl?k alanlar?n?n oldu?u, bol miktarda tatl? su göletlerinin ve nehir yataklar?n?n bulundu?u, çok say?da ele geçen atlar?n atalar?na ait fosillerden aç?k otlakl? savan ortamlar? ile bol ormanl?k alanlarla birlikte 3 farkl? ekolojik ortam? tespit ediyoruz. Bu çerçevede en fazla say?da ya?ayanlar gergedangiller dedi?imiz hayvanlar, atlar, yaban atlar?, onun d???nda etçiller içinde hyena (s?rtlan), testere di?li kedigiller ile de?i?ik türden etçillerin yan? s?ra antilop, geyik, yaban koyunu ve keçisi, bizon türü hayvanlar ve filgiller ile zürafalar gibi 40'?n üzerinde türe ait fosil buluntu ele geçmi?tir. Bu çal??malarda her an yeni bir türle kar??la?abiliriz. Bu alanda ?imdiye kadar toplam numaral? olarak yani türünü tan?mlayabilece?imiz nitelikte numaraland?r?lm?? fosiller 4 binin üzerindedir. Onun d???nda numaras?z baz? önemli fosiller de di?er sedimanlar (tortu) içinde bulunabiliyor. Hepsini toplad???m?z zaman 5 binin üzerinde fosil ele geçmi?tir."